Варыяцыі на тэму Грушаўкі

Пра гэты палацава-паркавы ансамбль так і хочацца сказаць: наша Грушаўка – натхненне, наша Грушаўка – муза. Вабіць падзеямі даўніх часоў, людзьмі, што там гаспадарылі, жылі, гасцявалі, якія ў пэўным сэнсе стваралі гісторыю. Вабяць гэтыя мясціны велічнасцю, незвычайнымі канструкцыямі, складанасцю і ўнікальнасцю архітэктурных формаў. Проста вабяць, проста прыцягваюць да сябе людзей нібы магнітам.
Цяпер наша Грушаўка, няхай і ў зменшаным памеры, але такая, якую маляваў Напалеон Орда, якую здымалі стагоддзе назад, з’явілася ў аб’ёмным фармаце. Шыкоўны падарунак – макет-рэканструкцыю сядзібна-паркавага ансамбля – наш раён атрымаў ад выпускніцы мінскай гімназіі №75 Марыі Краўцовай. У мінулую сераду ва ўрачыстай абстаноўцы ў сталіцы яго ўручылі прадстаўнікам ляхавіцкай дэлегацыі. І ў той жа дзень ён быў дастаўлены ў наш раён.

Але ўсё ж хочацца пачаць спачатку. Акрамя праграмных дысцыплін, гімназісты вывучаюць і прадметы мастацкага накірунку. Літаральна кожны паверх школы ўпрыгожаны работамі юных талентаў – ад карцін, кампазіцый з паперы, сувеніраў з саломы да макетаў старажытных будынкаў (што здзівіла, многія з іх проста вісяць на сценах).
З 2000 года тут ажыццяўляецца дабрачынны рэспубліканскі праект «Нам засталася спадчына». Разам з навучэнцамі яго кіраўнік, выкладчык выяўленчага мастацтва гімназіі Таццяна Вайтэнка займаюцца аднаўленнем поўнасцю або часткова згубленых гісторыка-архітэктурных помнікаў і ўвасабленнем іх у макет. Потым макеты-рэканструкцыі перадаюцца бязвыплатна краязнаўчым музеям нашай краіны.
– Пра ляхавіцкую Грушаўку я даведалася з інтэрнэта. Па-першае, зачапіла яна мяне сваёй архітэктурнай прыгажосцю, а па-другое, гістарычная вартасць гэтага палацава-паркавага ансамбля проста неверагодная. Досыць прыгадаць Тадэвуша Рэйтана і яго жаданне зберагчы Рэч Паспалітую ад падзелу. А што казаць пра капліцу, між іншым, яна ў спісе самых вядомых помнікаў у стылі неаготыкі ў Беларусі, – расказвае аўтар макета, дарэчы, цяпер ужо студэнтка філалагічнага факультэта БДУ.
Вясной мінулага года разам з бацькам і кіраўніком праекта яна прыехала на Ляхавіччыну, каб пазнаёміцца з Грушаўкай асабіста. Здзівіла, уразіла і, зноў жа, натхніла. Марыя прызнаецца, як убачылася з ёй, проста марыла прыступіць хутчэй да работы і паказаць сваю Грушаўку.
Зрабілі замеры, каб макет быў прапарцыянальны рэальным збудаванням, і безліч фотаздымкаў, каб у макеце ўвасобіць усе дэталі. Канешне, вывучылі вялікі пласт літаратуры –
апісанні сядзібнага дома з розных крыніц, успамінаў людзей, гістарычных звестак.
Пасля – роздум, праца, бяссонныя ночы. І з каляровага кардону, паперы, высушаных кветак, нават губкі атрымліваецца цуд . Глядзіш і не верыш вачам – наша Грушаўка!
Пра будучы лёс гэтага палацава-паркавага ансамбля, пра тое, што яго чакае частковае аднаўленне, расказала гімназістам намеснік старшыні райвыканкама Святлана Юрлевіч. Яна ўручыла падзячныя пісьмы райвыканкама за творчы падыход у працы і, канешне, за выхаванне такіх таленавітых дзяцей дырэктару гімназіі і кіраўніку дабрачыннага праекта «Нам засталася спадчына», падарункі аўтару макета на памяць пра ляхавіцкую зямлю.
Госці з Нідэрландаў, якія сталі сведкамі гэтай падзеі, былі ў захапленні.
– Акрамя намаганняў аўтара і педагога, у гэтым макеце закладзена жаданне захаваць, зафіксаваць гісторыю і, што самае важнае, паказаць і данесці ідэю іншым. Гэта прыклад таго, як трэба шчыра і бескарысліва рабіць дабро.

Маргарыта КУХТА.
Фота аўтара. Больш фота тут